دانستنی های جشن سده

دانستنی های جشن سده : جشن سده یک  از مراسم اصیل ایرانی است که هرساله در بهمن ماه توسط زرتشتیان برگزار خواهد.بعضی دانشمندان نام سده را گرفته‌شده از صد می‌دانند؛ ابوریحان بیرونی می‌نویسد: «سده گویند یعنی صد و آن یادگار اردشیر بابکان است و در علت و سبب این جشن گفته‌اند که هرگاه روزها و شب‌ها را جداگانه بشمارند، میان آن و آخر سال عدد صد بدست می‌آید و برخی گویند علت این است که در این روز زادگان کیومرث -پدر نخستین- درست صدتن شدند و یکی از خود را بر همه پادشاه گردانیدند و برخی برآنند که در این روز فرزندان مشی و مشیانه به صد رسیدند و نیز آمده: “شمار فرزندان آدم ابوالبشر در این روز به صد رسید. ”»نظر دیگر اینکه سده معروف، صدمین روز زمستان است. این جشن بیش از ۵ هزار سال قدمت دارد. گیلار در این مطلب قصد دارد شما را با این جشن باستانی بیشتر آشنا کند پس با ما همراه باشید.

گیلار هر ساله تور جشن سده را برگزار می کند ، اگر تا حالا شانس دیدن این جشن را نداشتید ، می توانید امسال با ما همراه شوید.

از این مراسم بیشتر بدانید:

دانستنی های جشن سده  ، چهل‌ روز پس از جشن شب چله، آبان روز از بهمن ماه در تقویم زرتشتی (برابر با ۱۰ اُمِ بهمن‌ماه) و در چهله‌ی زمستان، جشن سده ، به پهلوی “سَت” یا “سده سوزی” برگزار می‌شود که جشنِ پیدایشِ آتش است.برخی داستانِ پیدایشِ سَده را به اردشیر پاپکان، برخی به هوشنگِ پیشدادی و برخی دیگر به گیومرتَ نسبت داده اند. اما آنچه که اهمیت دارد اینست که این جشن را ما ابرانیان، سالها و سالهاست که برگزار می کنیم .

سده جشنِ ملوکِ نامدار است   ز افریدون و از جَم یادگار است

روشِ برگزاریِ جشنِ سده توسطِ مزدیسنان :

دانستنی های جشن سده  ، مردم از روزهای قبل مشغولِ حمع آوریِ هیزم برای جشن می شوند و همه را در یکجا می انبارند. در عصر این روز پس ازغروب آفتاب، سه تن از موبدان با جامه‌ سپید به سوی توده‌ای از هیزم خشک که از پیش آماده گردیده می‌روند و گروهی از جوانان که آنان هم جامه‌ی سپید بر تن دارند با هموخ‌های (مشعل‌های) روشن، موبدان را همراهی می‌کنند. موبدان بخشی از اوستا که بیشتر آتش نیایش است را می‌سرایند و موبد بزرگ با آتشدان و جوانان سپید پوش با هموخ‌ها هیزم‌ها را می‌افروزند. سپس، گروه نوازندگان از آغاز تا پایان جشن، آهنگ می‌نوازند و همه با شادی، پیروزی روشن شدنِ آتش سده را جشن می‌گیرند. به همین سادگی!

اهمیتِ آتش‌نیایش در جشنِ سده :

دانستنی های جشن سده  ، سروده آتش‌نیایش که در میانه ی این جشن از سوی مردم و موبدان خوانده میشود، واقعاً سروده ی زیبایی است و بخشی از ادبیاتِ مزدیسناست. سروده ی آتش‌نیایش به یسنای ۶۲ نیز معروف است. در ادامه، بخشی از این سرودهء زیبا را می‌آوریم:

یتا اهو وییریو ! {دو بار }

ستایش و نیایش،

و هدیهء خوب و هدیهء  آرزو شده،

و هدیهء  دوستانه را آرزو دارم،

برای تودوبار] ای آتش، ای پسرِ اهورا مزدا!

قابلِ ستایش و نیایش هستی،

قابلِ ستایش و نیایش باشی،

در خانهء  مردمان.

خوشبخت باشد آن مرد،

که تو را بستاید، به راستی فراستاید.

هیزم در دست، برسم در دست.

شیر در دست، هاون در دست.

(۲)

هیزم [برایت] فراهم شود.

بویِ خوش فراهم شود.

خورش فراهم شود.

اندوخته فراهم شود.

«برنایی» به نگاهبانیِ تو بُواد!

«آگاهی» به نگاهبانیِ تو بُواد!

ای آتش، ای پسرِ اهورا مزدا!

(۳)

سوزان‌ باشی در این خانه.

بی گمان سوزان باشی در این خانه.

فروزان باشی در این خانه.

شعله‌ور باشی در این خانه.

به زمانی دیرپا.

تا به فرشگردِ (=رستاخیز) توانا.

همچنان تا به فرشگردِ توانای نیک.

بدهی به من ای آتش، ای پسر اهورا مزدا !

به زودی گشایش را، به زودی پناه را،

به زودی زندگی پر گشایش را،

پر پناه را، پر «زندگی» را.

«دانایی» را، «زبان شیوا» را، «پاک» را،

«روان هشیار» را،

پس از آن «خرد بزرگ» را.

فرا گیرنده ی نابود نشدنی را.

(۵)

[بدهی به من..]

پس آنگاه «مردانگی» را،

ورزیده، بر پای ایستاده،

بی خواب، استوار برجای.

بیدار، رسا …

«کاردان فرزند» را،

«آیین گستر در کشور» ، انجمن آرا،

همیشه بالنده ، «نیک اندیش»،

«از تنگنا رهاننده» ، «هوشمند» .

تا اینکه برای من گسترش دهد

خانه را، ویس (=دهکده) را،

زنتو (=شهر) را، دهیو (= سرزمین) را،

آوازه ی دهیو (=سرزمین) را.

آتش یک پدیده ی سپندینه و ایزدی و مرتبط با آیینهای بیشتر دینهاست. در بیشتر کشورهای پیشرفته ی فرهنگی، آتش نماد زندگی است و درخشش خیره گرش از روشنی اهورامزداست. یک واسط میان انسان ها و ایزدان که پیشکشهای انسان را به ایزد می رساند و درست در میانه ی ایندو جای دارد. آتش پدیده ایست زمینی و هم ایزدی. در باور ایرانیان کهن آتش هفتمین آفرینش مادی هورمزد است که پس از آسمان، آب، زمین، گیاه، گوسپند و مردم آفریده شد. از دید زرتشتیان، اهورامزدا به آتش فرمود که تو را خویشکاری در دوران اهریمنی ، پرستاری مردم کردن و خورش ساختن و از میان بردن سردی وظیفه است. هنگامی که ترا چیز برنهند بیرون آی ، چون ترا هیزم برنهند، فراز گیر!

در گاتها سرودهای اشو زرتشت، واژه ی آتش هشت بار بکار برده شده است. در سرودهای گاهان، آتش پدیده ای مینوی و از آن مزداست. او پاداش دهنده به دو گروه راستکاران و دروغکاران است و نگاهبان و کمک دهنده ی  اشو زرتشت در برابر پلیدان و دروغکاران.

«مزدا از آتش مینوی خود پاداش میدهد» یسنا ۱-۳۱

«در برابر آذر فروزان مزدا، به سخن استوار باید گوش داد.» یسنا۱۹-۳۱

«آذر مزدا که از َاشا نیرومند است به دوستان رامش دهد و بدشمن رنج.» یسنا ۴-۳۴

«از گرمای آذر مزدا ، که از اشا نیرو گیرد،« منش نیک» به اشو زرتشت روی می کند.» یسنا ۴-۴۳

« با ارمغان نماز نزد آذر مزدا، اشو زرتشت به راستی میاندیشد.» یسنا ۹-۴۳

«آذر و منش مزدا نگاهبان زرتشت در برابر دروغکار است.» یسنا ۷-۴۶

« مزد دو گروه (نیک و بد ) از آذر مزدا داده خواهد شد.» یسنا ۶-۴۷

اشو زرتشت آتش را پیکره ای مینوی بخشید و انرا athra mainyu قرار داد که اهورا مزدا از راه ان به همه کس چه راستکاران و چه دروغکاران، «شادی» ارزانی میدارد. در اوستا از هفت گونه اتش نام برده شده که در جهان مینو و گیتی فروزان هستند: اسپنیشته spenishta : آتش پاک بهشتی/ خورنه xvarana : آتش فر و شکوه/ وازیشته vazishta : روشنایی ظاهری(نور برق و ستارگان)/ وهو فراینه vohu fraayna : گرمای طبیعی که نشان حیات است/ اوروازیشته urvazishta : گرمایی که در گیاهان است و بانی بالندگی و شادابی آنهاست/ برزی سونگه berezi savanha : گرمای میان سنگ و آب/ آتر atra : آدز یا آتش عادی.

در یسنای ۶۲ ، ستایش و نیایش آتش برای باروری و سود رسانی به انسان به گونه ی بسیار زیبایی در این یسن آمده است. آتش سپندینه ای که برای مردم ،شام و چاشت را می پزد و هدیه ی خوب آرزو میکند. چنانچه دوستان مایل هستند درباره آتش در باور ایرانیان بیشتر بدانند ؛ بدانان خواندن کتاب «نیایش آتش در دین زرتشتی» نوشته ی رستم وحیدی را پیشنهاد میکنم. در خواندن سرود زیرین بهوش باشید که خرد ایرانی چگونه در پی آگاهی، زندگی، برنایی و روان هوشیار است. خوش و سرو گون باشید.

گیلار مجری تخصصی تور یک روزه می باشد برای اطلاعات بیشتر و دیدن تور ها می توانید به وب سایت گیلار مراجعه کنید و یا با شماره موبایل ۰۹۱۰۷۴۴۴۴۰۳ ( مدیر تور های طبیعتگردی ) تماس بگیرید .

گیلار مجری تخصصی تور چند روزه می باشد برای اطلاعات بیشتر و دیدن تور ها می توانید به وب سایت گیلار مراجعه کنید و یا با شماره موبایل ۰۹۱۰۷۴۴۴۴۰۳ ( مدیر تور های طبیعتگردی ) تماس بگیرید .